Projekat književnog kluba KNJAŽEVAC

RUDNA BOGATSTVA KNJAŽEVAČKE OPŠTINE

Ostaci rudarenja iz rimskog perioda, kao i skorija istraživanja pokazuju da u „utrobi“ Stare planine ima bogatih nalazišta.

Eksploatacija metala na području opštine Knjaževac, prema mišljenju nekih istraživača, potiče još iz predrimskog perioda, mada su ostaci rudarenja iz ovog doba teško uočljivi. Rudarenje za vreme vladavine Rimljana je neuporedivo intenzivnije vezano za eksploataciju zlata, srebra, bakra i gvožđa,u odnosu na pomenuti period, o čemu svedoče i dobro očuvane podzemne rudničke prostorije u mnogim mestima, kao i ostaci topionica, nađene u selu Ravna.

Rimski rudarski radovi konstatovani su, uglavnom u Zaglavku, u Budžaku: oko Aldinca, Gradišta, Pričevca, Repušnice, Starog Korita, Drvnika, Crnog Vrha. Prema nalazima, maksimalni domet rudarstva, dostignut je u II i III veku n.e. Pored eksploatacije zlata, srebra i bakra iz primarnih rudnih tela Rimljani su vršili i eksploataciju nanosnih ležišta (rečni nanosi). Ostaci ovakve eksploatacije očuvani su u području Kalne, Balta Berilovca, gde postoje neke rimske ruševine, verovatno, ostaci rudničke kolonije i topionice zlata.

Uporedo sa razvojem rudarske eksploatacije primarnih i sekundarnih ležišta, razvijalo se i topioničarstvo. Topionice su registrovane kod Gradišta, gde su u III veku n.e. bila značajna nalazišta metalnih ruda i u drugim selima Zaglavka i Budžaka.

Istraživanja novijeg datuma vršili su Nemci i naši privatni koncesionari, a vezana su za period između dva svetska rata, kao i u vreme njihovog trajanja. Radovi ovog tipa vršeni su u okolini Gradišta, Gabrovnice, Papratne, Inovske i Štitarske reke, na desnoj obali Timoka, od Balta Berilovca, do Gabrovnice. Prva istraživanja ležišta gvožđa, prema dokumentaciji, vršio je D.Antula, 1912. godine, u okolini Aldinca. Istraživanja su nastavljena posle Drugog svetskog rata, a tragalo se za uranom, bizmutom i zlatom.

Rudarsko – topioničarski basen Bor je od 1956 – 1958. godine izvodio istražne radove u okolini Aldinca (Aljin dol), koji su ukazali na visoke sadržaje zlata, srebra bakra i bizmuta. Godine 1963. stručnjaci Zavoda za privredni razvoj sreza Zaječar i Zavoda za nuklearne sirovine iz Beograda, vršili su geološko – geofizička istraživanja rudnih pojava gvožđa. U izveštajima ovih institucija, ističe se da je kod Aldinca i Repušnice uitvrđeno više izdanaka kvalitetne rude gvožđa, debljine tri metra. Gvožđe se nalazi u zoni granite, gabra, i kristalnih škriljaca, a rudni minerali su hematit, magnetit i limonit. Magnetit se javlja u vidu sočiva, a hematit i limonit u vidu žice. Značajnih ležišta gvožđa, kvalitetnih vrednosti, kao u Aldincu i Repušnici ima u Gradištu, Starom i Novom Koritu, Dejanovcu, Papratni i Gabrovnici. Primarna ležišta molibdena javljaju se kao ležišta sa neznatnim sadržajem zlata, bakra i srebra, i kao uransko – molibdenska ležišta.

Pored postojećih ležišta u Mezdreji, Inovskoj reci i Gabrovnici, gde su i izvođeni istražni i eksploatacioni radovi za vreme rada rudnika uranijuma, postoji veliki broj uranijumskih pojava, čija ekonomska vrednost nije pouzdano utvrđena, a najvažnije su u Radičevcu, Aldinoj reci i Papratni. Ležište mangana nalazi se na samoj srpsko – bugarskoj granici, južno od Pisane bukve. Prema dosadašnjim saznanjima, ima visoke koncentracije metala, pa je s tog stanovišta Preporučljivo njihovo istraživanje i eksploatacija
.Vredno je još napomenuti aluvijalne nanose Crnorečke, Aldine, Inovske, Gabrovničke, Žukovske, Berčinovačke i Jelašničke reke.

Ostavite odgovor

Vaša adresa e-pošte neće biti objavljena. Neophodna polja su označena *