Vlada Srbije odlučila da se lokalitet Belo brdo u Vinči proglasi za arheološko nalazište. Time se stvaraju mogućnosti za sprečavanje devastacije i bolje istražvanje, tog najvećeg i najdugotrajnijeg nalazišta iz mlađeg neolita u Evropi.
Odluka Vlade Srbije o utvrđivanju lokaliteta Belo brdo u Vinči za arheološko nalazište objavljena je u najnovijem „Službenom glasniku“.
Arheološko nalazište na desnoj obali Dunava, 14 kilometara nizvodno od Beograda na površini od 11,77 hektara najveće je i najznačajnije višeslojno praistorijsko naselje u Evropi i lokalitet mlađe neolitske, vinčanske kulturne grupe.
Položaj nalazišta je pružao sve uslove za dugotrajan boravak ljudskih zajednica i obezbeđivao njenim stanovnicima posredničku ulogu između praistorijskih kultura koje su se razvijale na jugu sve do Egejskog mora i na severu do srednje Evrope.
Otkriveni su ostaci naselja iz perioda između 5200. i 4200. godine pre nove ere.
Kulturni sloj, na pojedinim mestima visok i do 10,5 metara, sadrži ostatke života od neolita pa sve do gvozdenog doba, a u najmlađem kulturnom horizontu otkriveno je starosrpsko groblje iz devetog do 15. veka.
Prikupljeni arheološki materijal svedoči da su nosioci vinčanske kulturne grupe bili vešte i kvalitetne zanatlije, a izvestan broj nalaza, prevashodno onih koji su rađeni za kultno-religijske svrhe, dostižu izvanredan umetnički nivo.
Značaj arheološkog nalazišta je u tome što se na osnovu brojnih i raznovrsnih predmeta i istraživanja ostataka arhitekture i korišćenih sirovina može pouzdano rekonstruisati cela istorija Vinče, odnosno materijalna i duhovna kultura brojnih generacija koje su u njoj živele.
Povoljan položaj nalazišta omogućava dugotrajno istraživanje i formiranje naučnog, edukativnog i turističkog centra koji bi reprezentovao bogatstvo kontinuiteta praistorijskih kultura na tlu Srbije.
Arheološka istraživanja počeo je Miloje M. Vasić 1908. i ona se sa prekidima obavljaju do danas.
Deo arheološkog nalazišta Belo brdo u Vinči zaštićen je rešenjem Zavoda za zaštitu spomenika kulture Beograda 1965., a odlukom Skupštine Srbije 1979. utvrđen je pod nazivom „Vinča – lokalitet Beli breg“ za kulturno dobro od izuzetnog značaja.
Izvor: RTS